Στον άνθρωπο, μνήμη καλείται ο χώρος στον οποίο αποθηκεύονται και από τον οποίο ανασύρονται πληροφορίες συνειδητά. Στην ανώτερη αυτή μνήμη, που εδρεύει κυρίως στον εγκέφαλο, οι πληροφορίες μεταφέρονται, κωδικοποιούνται και καταγράφονται σε άλλη μορφή από αυτήν που μεταδίδει η πραγματικότητα στα αισθητήρια όργανα του ανθρώπου.

Κοινώς, η μνήμη μας είναι μία τεράστια σακούλα όπου αυτόματα τοποθετούνται όλες μας οι εμπειρίες, οι εικόνες, οι στιγμές, χωρίς να μπορούμε εμείς να επιλέξουμε το πότε θα μπουν και κυρίως το ΑΝ θα μπουν. Γιατί ό,τι μπαίνει εκεί, δεν βγαίνει ποτέ ξανά.

Υπάρχουν φορές που έχεις ευχηθεί να ήταν αυτή η σακούλα σαν αυτές τις τεράστιες με το φερμουάρ, σακούλες-σακίδια, που αποθηκεύουμε τα χειμωνιάτικα μας; Εγώ, άπειρες! Γιατί αναλόγως την μόδα, την εποχή, όταν ανοίγεις το σακίδιο αυτό, εάν κάτι πια είναι εκτός εποχής έχεις την δυνατότητα και την επιλογή να το κρατήσεις στα χέρια σου, να το κοιτάξεις, να θυμηθείς τις φορές που σε συντρόφευε σε διάφορες στιγμές σου και μετά, τσουπ, να το πετάξεις. Απλά, όμορφα και με μία κίνηση, το ρούχο αυτό εξαφανίζεται από την ζωή σου. Ίσως κάποια στιγμή το ξαναθυμηθείς αλλά αφού συνειδητά το πέταξες, είναι θέμα χρόνου να το ξεχάσεις μια για πάντα.

Ε, η μνήμη λοιπόν δεν λειτουργεί καθόλου έτσι. Δεν πάει να έχουν περάσει χρόνια από εκείνο το βράδυ που γνώρισες το μεγάλο σου απωθημένο; Αρκεί μία λούπα από ένα τραγούδι και ξαφνικά «οι αναμνήσεις ξανά γυρίζουνε και μου θυμίζουνε τα περασμένα» όπως λέει και ο αθάνατος Τόλης!

Προσπαθώντας να κατανοήσω λοιπόν τον αποθηκευτικό αυτόν μας χώρο έχω να παραθέσω τα εξής:

Τρεις πολύ βασικές κατηγορίες μνήμης διαθέτει ο άνθρωπος, τη Μακρόχρονη, τη Βραχύχρονη και την Αισθητηριακή. Η Μακρόχρονη μνήμη είναι αυτή η μνήμη κατά τη οποία μπορούν να αποθηκευτούν πληροφορίες από μερικά λεπτά έως και πολλά χρόνια ή ακόμα και για πάντα. Η Μακρόχρονη Μνήμη φαίνεται πως βρίσκεται σε πιο “βαθιές” εγκεφαλικές περιοχές, όπως ο ιππόκαμπος, ο οποίος βρίσκεται στο εσωτερικό μέρος βαθιά στον εγκέφαλο. Από την άλλη πλευρά έχουμε την Βραχύχρονη μνήμη κατά την οποία οι πληροφορίες μπορούν να αποθηκευτούν από μερικά δευτερόλεπτα έως μερικά λεπτά ενώ το επίκεντρο της εγκεφαλικής δραστηριότητας κατά την ενεργοποίηση της Βραχύχρονης Μνήμης εντοπίζεται στον πρόσθιο λοβό, ο οποίος εμπλέκεται και σε μια σειρά από άλλες ανώτερες γνωστικές λειτουργίες, όπως ο έλεγχος της συμπεριφοράς και η αίσθηση της ταυτότητας.

Κοινώς, την πατήσαμε!

Ο,τι κάνουμε, ό,τι είπαμε, κάθε κίνηση και κάθε μας επιλογή, κάπου πάει και αποθηκεύεται. Όσο και να θεωρούμε ότι ξεχάσαμε ή ότι ο πόνος μιας στιγμής πέρασε κάνουμε λάθος! Κάπου σε αυτή τη σακούλα είναι και περιμένει την στιγμή του για να έρθει πάλι στην επιφάνεια! Βέβαια η μνήμη είναι αυτή που μας δίνει την έννοια του εαυτού και της χρονικής συνέχειας της ίδιας μας της ύπαρξης, είναι η δυνατότητα που έχουμε να ανακαλούμε ποιοι είμαστε, τι κάναμε στο παρελθόν αλλά και τι σχεδιάζουμε στο μέλλον. Εάν δεν μπορούσαμε να θυμόμαστε πληροφορίες γύρω από τον εαυτό μας και τις πράξεις μας, τότε θα χάναμε ένα σημαντικό κομμάτι της προσωπικότητάς μας.

Που θέλω να καταλήξω;

Επειδή δεν είναι στο χέρι μας τι θα «αποθηκευτεί» στην σακούλα των χειμωνιάτικων μας, έχουμε στα χέρια μας το γοητευτικό παιχνίδι του να ζήσουμε την ζωή μας γεμάτη στιγμές, ζωηρές, χαρούμενες, πονεμένες, μυρωδάτες γιατί τι πιο δελεαστικό και συναρπαστικό από το να κατεβάζεις τα χειμωνιάτικα και να ανακαλύπτεις πόσα ρούχα έχεις κρυμμένα και δεν τα θυμώσουν…

Όπως είπε κάποτε και ένας σοφός γέροντας, ό,τι δεν μπορείς να το αποφύγεις, απόλαυσε το!